Teknik Terimler Sözlüğü
- A -
Açık en : Kumaşın enine açık hali.
Agraf : Kopça, özellikle sütyenlerin iki ucunu birbirine bağlayan aparat.
Ana Malzeme : Bir ürünün hazırlanmasında kullanılan temel malzeme.
Apartura : Kol yırtmacını temizlemek için dikilen pat.
Aplike : Giysiye üstten takılan parça.
Apolet : Giysilerin omuzlarına süs olarak takılan parça.
Apera : Makineye eklenen, özel bir işlemi yapmaya yarayan parça.
Apre, Apre Terbiye : Kumaşlara ekstra özellik kazandırmak için terbiyede yapılan işlemler.
Asorti : Kumaşın konfeksiyonda bedenlere göre ayrılması ve ona göre kesilmesi.
- B -
Balen : Giysilerin arzu edilen görüntüde/formda durmalarını sağlamak amacıyla yaygın olarak kullanılan genellikle plastik şekilli çubukları, sütyende daha çok bonelerin alt kısmında yarım ay şeklinde ya da özellikle askısız modellerde sütyenin yan kol altı dikişinde bükülmeyi önlemek için kullanılan çubuklar.
Biye : Giysinin değişik bölümlerini temizlemek ve/veya süslemek için ek bir malzeme ile yapılan işlem.
Büzgü : Giysiye form vermek ve/veya model uygulamak için kullanılan, bolluksuz kısma büzülerek eklenen bolluk.
- C - Ç -
Conta : Giyside basen ile bel arasındaki bölgeye form vermek için bölünmesi.
Çatmak : İki parçanın dikilerek birleştirilmesi.
Çekme testi : Kumaşın yıkandıktan sonra enine, boyuna çekmesinin ve dönmesinin testi.
Çıma : 0-2 mm genişlikte dikilen üst dikiş.
Çıt : Dikiş birleşimini gösteren işaret ve çentikler.
- D -
Dekatür : Tüp malları finişleyen makine.
Dikiş Payı : Kalıba dikim için gerekli fazlalıkların verilmesi.
Düz Boy İplik : Kalıp üzerine işaretlenen, kumaşın çözgü yönünü gösteren çizgi.
Drapaj : Kumaşın ya da kalıp kağıdının giysi konumundaki görünüşü.
Dikiş Bandı : Belli bir plana göre yerleştirilmiş Dikiş Makinası parkuru.
Dispers Boya : Poliester kumaşların boyanmasında kullanılan boya tipi.
Dok : Üzerine kumaş sarılan apara.
Duvet : Nevresimlerde ölçü olarak bir tasarıma verilen isi.
- E -
Elastömer : Esnekliği yüksek elyaf.
Eşel : Minyatür çizimlerde kullanılan, metrenin belli oranlarında küçültülmüş ölçülerinin bulunduğu ölçme aracı.
- F -
Falta : Erkek ceketi yan kupu.
Flat : Düz çarşaf.
Fleto Cep : Kesikli (yarma) cep kenarlarına geçirilen farklı genişliklerdeki bant şeklinde parça.
Fırfır / Farbela : Giysinin değişik bölümlerine eklenen büzgülü parça.
Fikse : Yüksek sıcaklık ve sabit ende kumaşın set edilmesi.
Filmduruk : Çerçevelerle baskı yapan baskı makinası.
Finiş : Kumaşın sevke hazır hale getirilmesi.
Fitted : Lastikli çarşaf.
Forklift : Elektrik veya dizel motor tahrikli çeşitli tonajlarda yük kaldıran ve taşıyan araç.
- G -
Garnitür : İçi dolu metal silindirlerin oyulması ile hazılanan desenlerle yapılan baskı.
Garni: Ürün üzerinde, ana malzeme ve renk dışında kullanılan farklı materyaller.
Gaze : Pamuklu kumaşlardaki havların yakılma işlemi.
Gaze : 0,5 cm ve üst genişlikte dikilen üst dikiş.
Gode : Üstü dar uca doğru genişleyerek açılan parça.
- H -
Haslık : Kumaşın günlük hayattaki bazı şartlara (yıkama, ter, güneş ışığı gibi) dayanımının ölçülmesi.
Hav : Kumaş yüzeyindeki tüycükler ve bunların uçuntuları.
Havya : Tül perdeyi ısıyla kesmeye yarayan sivri uçlu araç.
Hızar band bıçaklı makine : Sabit ya da hareket ettirilebilen, genellikle serim masalarının uç kısımlarında ya da ayrı bir kesim masasında yer alan kumaş katlarının kesimci tarafından el ile kontrol edilerek kesildiği bant bıçağa sahip kesim makinesi.
Ht : Yüksek sıcaklık ve basınçta boyama.
- I - İ -
İki iplik : İki iplikle örülmüş kumaş.
İnspection : Kontrol etmek.
İnterlok : Sıra ile uzun ve kısa iğneleri yan yana bulunan örme makinesnde üretilen örme yapısı.
- J -
Jakarlı Tül : Jakar örme makinasında örülmüş tül.
Japone : Omuz formu verilmiş olan kol ortası yaka oyuntusundan kol ucuna kadar dikişli, kolun bedene takıldığı bir kolevi olmayan, bedenden çıkan kol çeşidi.
- K -
Kartela : Boya, kumaş, halı gibi ürünlerin çeşit ve renklerini küçük parçalar halinde gösteren liste.
Kapama Payı : Pat kenarı ile giysi ortası arasındaki mesafe.
Kap (cup) Ölçüsü : Sütyen beden tanımlamalarında kullanılan göğüs çevresi ile göğüs altı çevresi arasındaki ölçü farkına göre oluşturulan gruplama.
Kalender Makinesi : Kumaşa parlaklık kazandıran makine.
Kantara : Bir polyester kumaş tipi.
Kaset : Tasnif bölümünde düzenlenerek dikişe hazır hale getirilen demetlerin üretimde hareketliliğini sağlamak amacıyla kullanılan giysi türüne uygun malzemelerle donatılmış, altında rulmanlı tekerlek olan araç.
Kaşkorse : Bir ribana tipi.
Kemer: Giysinin bel kısmına dikilen temizleme ve form amaçlı parça.
Kibrit Çıma : 0,3 cm genişliğinde dikilen üst dikiş.
Kolevi : Giyside kolun takıldığı bölüm.
Korsaj : Üst bedende: göğüs altından belin bitimine kadar, alt bedende: bel hattı ile kalça düşüklüğü arasındaki, bedeni saran yapıda şekillendirilmiş enine kesikler.
Kruvaze : Kapamalı giysi modellerinde, kapama payının gerekli olan ölçüden daha fazla pay verilerek çalışılan kapama çeşidi.
Kuş Gözü : Giysinin değişik bölümlerine yapılan deliklere takılan küçük madensel halka.
Konveyör Bant : Taşıyıcı bant.
Kursör : Nevresim veya yastıklarda fermuarı açık kapamaya yarayan plastik yada demir fermuar başlığı.
Kuşe : Paketteki desenin tamamını gösteren resim.
Küp : Giysiye beden formu vermek ve model özelliği kazandırmak için boyuna kesiklerin oluşturduğu parça.
- L -
Lycra : Elastikiyeti arttırmak için kumaşa örüm esnasında ilave edilen Dupont patentli sentetik lif.
- M -
Manşet : Giysinin kol, paça uçları gibi bölümlerini toplamak ve kullanım kolaylığı sağlamak amacıyla geçirilen, genellikle destekleme malzemesi ile sertleştirilmiş düz veya şekillendirilmiş giysi parçası.
Melanj : Değişik renklerdeki açık elyafın karışımı ile elde edilen iplik, belirsiz çok tonlu efekt çeşidi.
Merserize : Pamuklu kumaşın bir bazik işlemden geçirilerek parlaklık ve mukavemetinin arttırılması.
Meto : Hatalı kısımların işaretlenmesi için kullanılan renkli etiketler.
Mostra / Klapa : Bedenden çıkan yaka formları ve fermuarlı ön kapamalarda beden ön iç parçası.
- O -
Overlok : Değişik kumaş çeşitlerine ve işlemlere göre farklı tipleri bulunan; sürfile, temizleme, birleştirme amacıyla kullanılan Dikiş Makinasınde gerçekleştirilen işlem
Oya : Genellikle kol evine takılan ipli şerit tela.
Oya : Süsleme amaçlı kullanılan malzeme.
- P -
Pad-batch : Soğuk boyama yapan makine.
Palet : Üzerine kumaş koymaya yarayan tahta iskelet.
Pano Baskı : Tüm kumaş eninde birbirine bağlı kesintisiz şekilde çıkan , tek bir motiften oluşan dokumalı veya baskılı desenleme.
Pastal : Üzerine kesim yerleşim planının konduğu, tek katlı veya çift katlı olarak serilmiş birden fazla kumaş katlarından oluşmuş kumaş tabakası.
Pat : Basılacak boyaların baskı çeşidine göre, dolgu maddesi.
Pat : Giysinin değişik yerlerine verilen kapama paylı açıklık.
Patlet: Düğmeleri veya fermuarı gizlemek için yapılan kapak.
Pens : Giysiye beden formunu vermek için kalıptan alınan pay.
Pervaz : Giysinin kavisli ve düz kenarları temizlemek için hazırlanan ilave parça.
Peto Cep: Erkek ceketinde göğüs üstüne çalışılan fleto cep.
Pigment : Suda çözünmeyen,kumaşa yapıştırılan, baskıda kullanılan bir boya tipi.
Pike : Bir örgü tipi.
Pili : Giysiye form ve model özelliği katmak amacı ile katlanarak verilen bolluk.
Pistole : Minyatür çizimlerde kavislerin düzgün çizilebilmesi için kullanılan değişik şekilleri olan çizim aracı.
Plotter : Bilgisayar yöntemi ile desen filmlerini hazırlayan makine.
Pnömatik : Havalı, havayla ilgili.
Polar : Bir poliester kumaş tipi.
Polyester : Polietilentereftalattan çekilen sentetik lif.
Punteriz : Giysiyi süslemek ve dikişi sağlamlaştırmak için yapılan sarma dikiş.
- R -
Ram : Kurutma, finiş makinesi.
Reaktif boya : Pamukla reaksiyona giren çok dayanıklı bir boya.
Reçme : Bedendeki kumaş uçlarının içe kıvrılıp dikilmesi.
Red-Tag : Üzerine elde mevcut olan her bir kumaş deseninin veya renginin yapıştırıldığı kart.
Regüle Bıçaklı : Fazlalıkları kesmek üzere bıçağı olan.
Reglan : Kol takım yerini verev bir hat oluşturarak ön ve arka yaka oyuntusuyla birleştiği, sol üstü boydan dikişli veya dikişsiz kol türü.
Rivet : Giysilerin cep kısımlarında kullanılan perçin.
Roba : Ceket, gömlek, elbise vb.giysilerin üst bölümüne form vermek ya da model oluşturmak için enine yapılan kesik.
Ribana : Düz ilmeklerden oluşan dikey sıraların ters ilmeklerden oluşan dikey sıralarla dönüşümlü olarak örüldüğü kumaşlar.
Rotasyon : Yuvarlak şablonlarla çalışan bölüm.
- S - Ş -
Serim Masası : Kumaşların kesildiği masalar.
Sham : Süs yastığı.
Süprem : Yuvarlak örme makinelerinde genellikle pamuklu olarak üretilen tek katlı düz örgü ile yapılan tek yüzlü kumaş.
Şardonlu Kumaş : Dokuma yada örme kumaşların ipliklerinin içerisinden, liflerin çekilerek kumaş yüzeyine çıkarılması ve böylece tüylendirilmesi işlemi yapılmış, tüylü kumaş cinsi.
- T -
Tela : İşlenen kumaşa hacim ve direnç kazandırıp, giysiye verilecek biçime katkıda bulunarak kumaşa dikim, yıkanma, ütülenme gibi karşılaşabileceği işlerde destek rolü oynayan, giyside beklenen görünüm, kalite ve etkiyi elde etmek amacıyla farklı usullerle tutturulan ara katman.
Tela : Giyside dolgunluk vermek amacıyla konulan ara malzeme.
Terbiye : Dokuma veya örmeden gelen kumaşın ya da elyafın iplik halindeki tekstil materyalinin görünüm ve kullanım özelliklerini değiştirmek, geliştirmek için yapılan işlemlerin bütünü.
Tuşe : Kumaşın yumuşaklık derecesi.
Tüp : Kumaşın örüm sonrası kesilmemiş hali .
- U - Ü -
Üç İplik : Üç iplikle örülmüş kumaş
- V -
Vinyl bag : Plastik torba.
Viskon : Yapay selüloz elyafı.
- Y -
Yaş Açma Makinası : Yaş tüp kumaşı kesen makine.
Yırtmaç : Giyside hareket özgürlüğü sağlamak ya da model uygulamak için istenilen kısma verilen açıklık